زمان تعویض دنده ؛ چه زمانی دنده را عوض کنیم ؟
هر دنده ای دامنه حرکت و سرعت موثری دارد که به دامنه دور موتور آن اتومبیل بستگی دارد  بنابراین زمان تعویض دنده در ماشین های مختلف متفاوت است و راننده خود باید تشخیص بدهد کی دنده ماشین خود را عوض کند . همچنین زمان تعویض دنده در مسیرهای مختلف مانند مسیرهای صاف و سربالایی و سر پاینی ها متفاوت است .

اگر تا به حال سوار دوچرخه دنده ای شده باشید می دانید که اگر زنجیر چرخ را در خورشیدی بزرگ چرخ عقب قرار داده باشید رکاب زدن دوچرخه آسان تر می شود اما دوچرخه سرعت زیادی نمی گیرد و ثابت می ماند هر چه قدر هم که تند رکاب بزنید رکاب زیر پایتان هرز می چرخد و شل می شود .

این مثال مانند دنده یک خودرو است ، هنگامی که با دنده یک خودرو حرکت می کنید و گاز میدهید شتاب شما تا حدی زیاد می شود اما سپس ثابت باقی می ماند و گاز دادن زیاد سبب می شود تنها دور موتور بالا رود و زوزه بکشد . این کار به موتور و گیربکس آسیب می زند . این رویه در دنده های دیگر خودرو نیز به همین شکل است.

برای اینکه بخواهیم عمر قطعات موتور و گیربکس بالا ببریم و بهترین مصرف سوخت را داشته باشیم باید زمان تعویض دنده ها را نسبت به سرعت خودرو بدانیم . زمان تعویض دنده ها نسبت به سرعت خودرو اینگونه است:

• از ۰تا ۲۵کیلومتر در ساعت دنده ۱
• از ۲۵ کیلومتر تا۵۰کیلومتر در ساعت دنده ۲
• از ۵۰ کیلومتر تا ۷۵کیلومتر در ساعت دنده ۳
• از ۷۵ کیلومتر تا۱۰۵ کیلومتر در ساعت دنده ۴
• از ۱۰۵ کیلومتر به بالا دنده ۵

تعویض دنده و سبک کردن دنده
تعویض دنده برای سبک سازی آن مثلا از دنده یک به دنده ۲, راحت تر و کم دغدغه تر از سنگین کردن است و تنها کافی است با بازی کردن با پدال گاز دور موتور را برای دنده بعدی آماده کنید و دنده ها را در حداکثر دامنه نیرویی خود تعویض کنید.

تعویض دنده و سنگین کردن دنده
شما در دو شرایط دنده را سنگین می کنید که عبارت است از :

۱. هنگامی که ماشین با دور موتوری کمتر از بازه اعمال نیرو مورد نیاز در حال حرکت باشد
در این مورد اینگونه دنده را سنگین می کنید . اگر با دنده ۳ در حال حرکت هستید پا را روی کلاچ بگذارید و دنده را از ۳ به ۲ بیاورید سپس پا را روی پدال گاز فشار دهید و دور موتور را تنظیم کنید و حالا پایتان را از روی کلاچ بردارید.

۲. هنگامی که سرعتتان زیاد است و به پیچ نزدیک می شوید برای عبور از پیچ باید دنده را سنگین کنید
اگر با سرعت نزدیک پیچ می شوید و خودرویتان بر روی دنده ۳ است به ترمز گیری اقدام کنید و دنده را از ۳ به دنده ۲ تغییر دهید  و پا را از روی کلاچ آرام بر دارید . هنگامی که شما ترمز می کنید به علت ترمزموتور , وزن بیش از پیش به جلو منتقل شده و وارد پیچ می شوید.

انتخاب سرعت مناسب برای تعویض دنده  
هنگامی که با خودرو در حال حرکتیم و دور موتور به ۳۰۰۰ دور در دقیقه می رسد و صدای موتور هم فول شده باید دنده را عوض کنیم و یک دنده بالاتررویم .

برای کم کردن دنده می توانید از کیلومتر شمار استفاده کنید .هنگامی که با دنده ۳ و سرعت ۷۰ کیلومتر در حال حرکت هستید با ترمز کردن سرعت شما به۵۰ کیلومتر می رسد نیازی به جابجایی دنده و کم کردن آن ندارید زیرا ابتدای دنده ۳ از ۵۰کیلومتر است.

اگر با دنده ۳ حرکت می کردید و ناگهان ترمز نمودید اگر سرعت شمابه ۳۵ کیلومتر رسید باید دنده را عوض کنید و از ۳ به ۲ بیاورید . در این مواقع دنده سخت جا خواهدخورد و گیر بکس صدا خواهد داد زیرا سرعت به ابتدای سرعت دنده ۲ که ۲۵ کیلومتر است نرسیده بنابراین باید همزمان با دنده کم کردن تک گاز بدهیم تا دور موتور با سرعت ماشین برابر شود و دنده راحت ترجا بخورد.

موارد استفاده دنده سنگین
به دنده های یک به دو خودروهای سواری به دلیل اینکه از نیروی بسیار بالایی برخوردار هستند ، دنده های قدرتی و یا سنگین گفته می شود و هر جا که برای حرکت خودرو به  قدرت زیاد نیاز باشد از آنها استفاده می شود مانند:

• سربالایی های تند
• در سرازیری های تند ( به دلیل اینکه نمی خواهیم سرعت اتومبیل ما در سرازیری زیاد شود )
• جهت کاهش استفاده از ترمز و کنترل بهتر فرمان و کنترل سرعت