از بین مایعات ضروری وسایل نقلیه، یکی از مشهورترین و مهم‌ترین آن‌ها روغن موتور است. اکثر رانندگان می‌دانند که این روغن چه اهمیتی دارد و بسیاری نیز با وظیفه اصلی آن یعنی روان کاری قطعات موتور خودرو آشنا هستند اما احتمالاً برخی افراد نمی‌دانند که روغن موتور علاوه بر روان کاری قطعاتی همچون میل‌لنگ و میل‌سوپاپ، جاذب گرمای ناشی از اصطکاک بین قطعات نیز هست. وجود روغن موتور برای کاهش اصطکاک و گرما ضروری است زیرا نبود آن می‌تواند به از کار افتادن موتور خودرو منجر شود.

با توجه به اهمیت بسیار بالای روغن موتور، بررسی مداوم وضعیت آن و تعویضش در دوره‌های زمانی و کارکرد مشخص امری بدیهی خواهد بود. معمولاً توصیه می‌شود روغن موتور بسته به نوع خودرو، عادات رانندگی و مسیر تردد، کیفیت خود روغن و… بین ۳ تا ۵ هزار کیلومتر تعویض شود. اگر از روغن‌های سنتتیک تائید شده استفاده شود شاید بیشتر بتوان از روغن موتور استفاده کرد اما تعویض زودتر از موعد هم مشکلی ایجاد نخواهد کرد. برخی مالکان دوست دارند تعویض روغن موتور خودرو را در خانه انجام دهند تا هم با بخش‌های فنی خودرو بیشتر آشنا شوند و هم از هزینه‌های سرویس و نگهداری وسیله نقلیه خود بکاهند. خوشبختانه فرایند این کار نسبتاً راحت است و ما در این مطلب راهنمای گام‌به‌گام آن را تشریح کرده‌ایم.

راهنمای گام‌به‌گام تعویض روغن موتور خودرو در خانه
آماده کردن خودرو برای تعویض روغن
پیش از آغاز کار باید چند نکته را مدنظر قرار دهید. اول اینکه باید بدانید شرکت سازنده خودروساز بازه‌های زمانی تعویض روغن را چگونه پیشنهاد کرده است. این اطلاعات در دفترچه راهنمای خودرو درج شده و همچنین می‌توان آن را از نمایندگی‌های خودروساز و همچنین وب‌سایت آن به دست آورد. همچنین باید بدانید فواصل کارکرد بین تعویض روغن موتور خودرو چقدر است. اگر نمی‌دانید آخرین بار که روغن را تعویض کرده‌اید چه زمانی بوده است بهترین کار تعویض هرچه زودتر آن است. نکته بعدی خرید روغن موتور مناسب خودرو و فیلتر روغن جدید است. اطلاعات مربوط به نوع روغن موتور نیز در دفترچه راهنمای خودرو وجود دارد اما می‌توان آن را از تعویض روغنی‌ها نیز سؤال نمود. نهایتاً باید خودرو را در سطح صافی پارک کرد و از قرار داشتن دنده در حالت پارک و بالا بودن ترمزدستی اطمینان حاصل نمود. همچنین بهتر است اجازه دهید موتور خودرو خنک شود تا تعویض روغن راحت‌تر صورت گیرد.

استفاده از ابزارهای ضروری
برای تعویض روغن موتور خودرو در خانه به ابزارهای زیادی نیاز نیست هرچند در ابتدا باید ظرف ساده‌ای برای ریختن روغن در موتور داشته باشید. برای این کار یک قیف پلاستیکی هم کافی خواهد بود. همچنین باید خودرو از زمین فاصله داشته باشد تا به کارتل و فیلتر روغن دسترسی داشته باشید. شاید رفتن زیر وانت پیکاپ و شاسی بلندهای بزرگ کار راحت‌تری باشد اما برای خودروهای سواری این کار امکان‌پذیر نخواهد بود و باید از جک استفاده کنید. مورد بعدی ظرفی برای ریختن روغن سوخته درون آن است. همچنین برای باز کردن پیچ کارتل هم باید از آچار مخصوص آن استفاده کنید. برای باز کردن و بستن فیلتر روغن هم آچار مناسبی نیاز خواهد بود.

بلند کردن خودرو از زمین
پس از فراهم کردن ابزار و آماده کردن خودرو نوبت به شروع فرایند تعویض روغن موتور می‌رسد. اولین قدم، بالا بردن خودرو از زمین است که اهمیت زیادی دارد زیرا پیچ کارتل در پایین موتور قرار دارد و در بسیاری از خودروها، روغن فیلتر نیز در نزدیکی آن نصب شده است. برای بالا بردن خودرو باید از جک استفاده کنید. در زمان جک شدن دقت کنید که آن را در جای مناسب و توصیه شده توسط خودروساز قرار دهید و از ارتفاع مناسب خودرو از سطح زمین اطمینان حاصل نمایید.

باز کردن پیچ کارتل و تعویض روغن فیلتر قدیمی
زمانی که خودرو را از سطح زمین بلند کردید نوبت به باز کردن درپوش روغن موتور داخل محفظه موتور می‌رسد. سپس باید با آچار پیچ کارتل را باز کرد تا روغن سوخته تخلیه شود. دقت کنید که پیچ کارتل را با پیچ تخلیه گیربکس اشتباه نگیرید. پیچ کارتل روغن به بخش جلوی خودرو نزدیک‌تر است. پس از تخلیه کامل روغن قدیمی نوبت به باز کردن فیلتر روغن می‌رسد. زمانی که همه روغن تخلیه شد پیچ کارتل را ببندید هرچند بهتر است برای اطمینان از آچار گشتاور یا ترکمتر استفاده کنید. فیلتر روغن جدید را نیز در جای خود محکم کنید.

پایین آوردن خودرو و ریختن روغن تازه در موتور
پس از محکم کردن پیچ کارتل و نصب فیلتر تازه نوبت به پایین آوردن جک می‌رسد. پس از آن نیز باید روغن تازه خریداری شده را در موتور بریزید. مطمئن شوید که روغن مناسب خودرو را خریداری کرده‌اید. همچنین با مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو از میزان روغن ضروری برای موتور آن اطمینان حاصل کنید. ریختن کمتر یا بیشتر از حد روغن موتور می‌تواند مشکلات زیادی را برای قلب تپنده خودرو ایجاد کند. زمانی که میزان مناسبی از روغن را در موتور ریختید میله اندازه‌گیری آن را بررسی کنید. احتمالاً این کار را چند باری انجام دهید زیرا چند دقیقه‌ای طول می‌کشد تا همه روغن به کارتل برسد. اگر سطح روغن در میله خیلی پایین بود به آرامی مقدار کمی روغن را به موتور اضافه کنید و اگر هم میزان روغن بیش از حد بود مجبور هستید با استفاده از جک خودرو را بالا برده و پیچ کارتل را کمی باز کنید تا روغن اضافی تخلیه شود.

بررسی نهایی
زمانی که میله اندازه‌گیری روغن سطح مناسبی از مایع را نشان داد باید برخی موارد دیگر را هم در نظر بگیرید. اول اینکه مطمئن شوید درپوش روغن را بسته‌اید و میله اندازه‌گیری روغن در جای خود قرار دارد. سپس خودرو را استارت زده و اجازه دهید بین ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه کار کند. در حین کار کردن به زیر خودرو نگاه کنید تا مطمئن شوید نشتی روغن از کارتل یا فیلتر وجود ندارد. در مرحله بعد خودرو را خاموش کرده و مجدداً میزان روغن موتور را بررسی کنید. شاید مجبور شوید مقدار کمی روغن به خودرو بیفزایید زیرا فیلتر کمی از آن را جذب خواهد کرد. پس از اطمینان از درست بودن میزان روغن می‌توانید کاپوت را بسته و از خودرو استفاده کنید. ظرف روغن و فیلتر روغن قدیمی را در طبیعت رها نکنید و آن را به مراکز بازیافت تحویل دهید.